“Nghe lời hịch Bình Ngô, kẻ cày ruộng cũng muốn vác giáo, người quay tơ cũng muốn dệt cờ.”

– Dân Gian Khẩu Thuyết (hư cấu)

Sức mạnh của ngòi bút Nguyễn Trãi, được chắp cánh bởi mạng lưới tình báo của Trần Nguyên, nhanh chóng lan tỏa khắp nơi, tạo ra những ảnh hưởng sâu rộng và mạnh mẽ.

Những bản sao của Bình Ngô Sách, dù chỉ là chép tay, được các liên lạc viên của An bí mật chuyển đi khắp các châu huyện, đến tay các hào kiệt, sĩ phu yêu nước còn đang ẩn mình hoặc các nhóm nghĩa quân tự phát khác. Nhiều người sau khi đọc được áng hùng văn này đã vô cùng phấn khởi, cảm phục trước tài năng và chính nghĩa của Lam Sơn, quyết tâm tìm đường về quy tụ dưới ngọn cờ của Bình Định Vương. An báo cáo về, có một vị hào trưởng lớn ở phủ Diễn Châu (Nghệ An), vốn còn đang lưỡng lự giữa việc tự mình khởi binh hay hưởng ứng Lam Sơn, sau khi nhận được thư riêng do chính Nguyễn Trãi viết với lời lẽ thấu tình đạt lý, đã quyết định mang toàn bộ lực lượng hàng ngàn người của mình về hội quân với Lê Lợi, làm tăng thêm sức mạnh đáng kể cho nghĩa quân.

Trong dân chúng, những bài thơ yêu nước, những câu ca dao, câu vè về Lê Lợi, về tinh thần Lam Sơn được bí mật truyền miệng từ làng này sang làng khác, từ người này sang người khác. Chúng dễ thuộc, dễ nhớ, đi sâu vào lòng người, khơi dậy lòng tự hào dân tộc và ý chí chống giặc. Trẻ con mục đồng nghêu ngao hát vang trên đồng ruộng. Các bà, các chị vừa quay tơ dệt vải vừa kể cho nhau nghe những câu chuyện về nghĩa quân. Ngay cả trong hàng ngũ binh lính người Việt bị ép buộc phục vụ cho giặc Minh, những bài thơ, câu hát đó cũng được bí mật truyền tụng, làm lung lay tinh thần của không ít người, khiến họ dao động và tìm cách đào ngũ hoặc làm nội ứng cho Lam Sơn.

Một tối nọ, Trần Nguyên đến gặp Nguyễn Trãi, mang theo một bản báo cáo tổng hợp của An về phản ứng của dân chúng và các lực lượng khác sau khi Bình Ngô Sách và các thư từ, thơ văn được phổ biến rộng rãi. Nguyễn Trãi lắng nghe chăm chú, khuôn mặt ông ánh lên niềm vui và sự xúc động chân thành khi nghe về sự hưởng ứng mạnh mẽ từ khắp nơi.

Ông nhìn Trần Nguyên, giọng đầy tin tưởng: “Thấy chưa, Trần huynh? Lòng dân như nước, chở thuyền cũng là dân, lật thuyền cũng là dân. Chỉ cần chúng ta giữ vững ngọn cờ chính nghĩa, biết dựa vào dân, dùng lời lẽ phải trái để hiệu triệu, khơi dậy sức mạnh tiềm tàng trong họ, thì sức mạnh ấy là vô địch, không một kẻ thù nào có thể địch nổi.”

Rồi ông cầm lấy bản thảo một bài thơ vừa hoàn thành, khẽ ngâm lên những vần thơ hào sảng, khẳng định cốt lõi tư tưởng của cuộc kháng chiến:

“Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân,

Quân điếu phạt trước lo trừ bạo.”

Trần Nguyên lặng người đi khi nghe hai câu thơ ấy. Chàng hiểu rằng, cuộc chiến này, dù còn gian khổ và hy sinh đến đâu, nhưng đã nắm chắc phần thắng về mặt đạo lý, về mặt lòng người. Với một ngọn cờ chính nghĩa được dẫn dắt bởi một vị minh chủ như Lê Lợi, được soi đường bởi một bộ óc lớn và một ngòi bút thần diệu như Nguyễn Trãi, lại có được sự ủng hộ của toàn dân, thì không một thế lực xâm lược nào có thể khuất phục được non sông Đại Việt. Sức mạnh của ngòi bút đang góp phần quan trọng hun đúc ý chí, củng cố niềm tin, chuẩn bị tinh thần cho toàn dân tộc bước vào cuộc chiến đấu cuối cùng giành lại độc lập, tự do.

0 0