“Mưu lược dù cao siêu đến mấy, cũng không thể thiếu cái gốc nhân nghĩa.”

– Nguyễn Trãi, Bàn về Đạo Làm Tướng (hư cấu)

Giữa bộn bề công việc chuẩn bị cho ngày khởi sự và cuộc đấu trí căng thẳng với Vương Cử, Trần Nguyên vẫn thường tìm đến căn lều của Nguyễn Trãi vào những lúc đêm đã khuya. Chàng mang đến những thông tin tình báo mới nhất vừa được mạng lưới xác minh – không chỉ là tin tức quân sự, mà còn là những câu chuyện cụ thể về tội ác của giặc Minh vừa gây ra ở một làng quê nào đó, hay một hành động dũng cảm của người dân bí mật giúp đỡ nghĩa quân, hoặc một bằng chứng về sự lục đục trong hàng ngũ địch...

Nguyễn Trãi đón nhận những thông tin đó với một sự chăm chú đặc biệt. Ông không chỉ xem đó là những dữ liệu khô khan, mà còn cảm nhận được hơi thở của cuộc sống, nỗi đau và niềm hy vọng của con người đằng sau những con chữ báo cáo. Một vụ thảm sát dân lành khiến ông lặng người đi vì căm phẫn. Một câu chuyện về người mẹ già che giấu nghĩa quân khiến ông rưng rưng cảm động. Những thông tin đó, qua sự phân tích sâu sắc và ngòi bút tài hoa của ông, lại trở thành những luận cứ đanh thép, những hình ảnh sống động trong các bài hịch, bài thơ, làm tăng thêm sức thuyết phục và lay động lòng người.

Những buổi gặp gỡ giữa hai người không chỉ đơn thuần là trao đổi thông tin công việc. Chúng nhanh chóng trở thành những cuộc đối thoại sâu sắc, những khoảnh khắc tâm giao hiếm hoi giữa hai bộ óc lớn, hai tâm hồn đồng điệu giữa thời buổi loạn lạc. Họ không chỉ nói về chiến thuật đối phó với Vương Cử hay kế hoạch tấn công sắp tới. Họ còn bàn luận về lịch sử, về những bài học xương máu của các triều đại trước, về triết lý trị nước an dân, về vai trò của kẻ sĩ, của trí thức trong việc giữ gìn và phát huy văn hiến dân tộc.

Nguyễn Trãi, với sự từng trải và tinh tế của một bậc tiền bối, nhận thấy đằng sau vẻ ngoài lạnh lùng, lý trí sắt đá của Trần Nguyên là một tâm hồn nhạy cảm, mang nặng những nỗi ám ảnh về quá khứ và sự cô đơn của người nắm giữ quá nhiều bí mật. Ông không trực tiếp khuyên giải, nhưng thường dùng những câu chuyện lịch sử, những triết lý sâu sắc trong kinh sách, hay những vần thơ ý nhị để giúp Trần Nguyên tự nhìn nhận lại bản thân, tìm thấy sự cân bằng giữa lý trí và tình cảm, giữa nhiệm vụ và những cảm xúc con người.

“Chiến tranh buộc chúng ta phải cứng rắn, đôi khi phải tàn nhẫn, Trần huynh ạ,” Nguyễn Trãi từng nói trong một đêm khuya tĩnh lặng, khi hai người ngồi đối ẩm bên ấm trà sen thoảng hương, “Nhưng đừng bao giờ để lòng căm thù làm chúng ta mất đi lòng nhân ái, đừng để những mưu kế làm chúng ta quên đi đạo lý. Chúng ta chiến đấu để giành lại hòa bình, để xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn, chứ không phải để trở thành những kẻ giống như quân thù.”

Trần Nguyên lặng lẽ lắng nghe. Những lời của Nguyễn Trãi như dòng nước mát tưới vào tâm hồn đang khô cằn vì hận thù và những tính toán căng thẳng của chàng. Chàng tìm thấy ở Nguyễn Trãi không chỉ một đồng minh tài ba, mà còn là một người thầy, một người anh lớn, một tri kỷ thực sự có thể chia sẻ những điều sâu kín nhất. Chàng vô cùng kính phục tài năng xuất chúng, tấm lòng trung nghĩa son sắt và sự uyên bác không bờ bến của Nguyễn Trãi. Chàng cũng học được từ ông cái nhìn bao dung hơn về con người, về cuộc đời, và một niềm tin vững chắc hơn vào sức mạnh của chính nghĩa và văn hóa. Tình bạn tri kỷ giữa họ ngày càng trở nên gắn bó, trở thành điểm tựa tinh thần vững chắc cho nhau giữa những năm tháng gian lao và đầy biến động của cuộc kháng chiến.

0 0